Tweede Kamer bespreekt grondspeculatie met landbouwgrond
Op 14 juni 2023 spreekt de vaste commissie voor Binnenlandse Zaken met diverse experts over speculatieve grondhandel. Bert van Mieghem, die diverse gedupeerde kopers bijstaat, neemt deel aan het rondetafelgesprek.
Position paper in het kort
Het probleem
Grondspeculatie is van alle tijden, maar betrekkelijk nieuw is het fenomeen dat handelaren percelen (landbouw)grond opknippen in kleine kavels en die aanbieden aan particulieren met de belofte van een aanstaande bestemmingswijziging waardoor zij goed aan de koop zouden kunnen verdienen. Uiteraard tegen een veel te hoge prijs en vooralsnog zonder enig ‘succes’ voor de particuliere koper die achterblijft met een waardeloos stukje grond. Het succesverhaal dat steeds wordt aangehaald is dat niet: het betreft namelijk een hele andere situatie. Gevolg: tienduizenden particuliere kopers zijn hun vermogen - dat had moeten dienen als pensioen - kwijt.
Wat kan eraan gedaan worden?
Nieuwe regelgeving is niet nodig, handhaving op grond van bestaande regelgeving wel.
Op dit moment wordt handig misbruik gemaakt van een wettelijke uitzondering op de vergunningsplicht bij het aanbieden van beleggingsobjecten. Bij de verkoop van kavels wordt steeds opgeschreven dat de koper zelf de grond zal beheren (dat is een wettelijk vereiste voor vrijstelling), terwijl dat in werkelijkheid gebeurt door een pachtbemiddelaar. De AFM zou scherper moeten toezien op de – al bestaande – vergunningsplicht.
De notaris moet beter opletten. Notarissen moeten controleren of de koper weet wat hij doet en moeten actief doorvragen. Het overgrote deel van dit soort speculatieve transacties vindt plaats per schriftelijke volmacht, waarbij de notaris de koper helemaal niet spreekt. Als de notaris zijn taak uitvoert zoals het moet (actief voorlichten en doorvragen), is de volmacht in deze gevallen ook onder bestaande wetgeving geen optie. De tuchtrechter ziet dit vaak door de vingers. Bovendien zouden notarissen hun diensten moeten weigeren bij onverklaarbare prijsstijgingen bij ABC-transacties. Dit doen zij niet, althans veel van hen niet, en de beroepsgroep treedt hier niet tegen op.
De volledige position paper van Bert van Mieghem is hier te lezen.
Voor het programma van het rondetafelgesprek, inclusief overzicht van de overige deelnemers en hun position papers klikt u hier.