Het einde van de VAR

Is iemand die werkzaamheden verricht een werknemer (dus in loondienst) of een zelfstandige? In de praktijk is het onderscheid niet altijd duidelijk. Bijvoorbeeld in het bekende geval van de pakketbezorgers van PostNL. Een deel van de pakketbezorgers wordt door PostNL beschouwd als zzp'er, daar waar de (gezags)relatie veel kenmerken vertoont van een regulier dienstverband. Het verschil tussen werknemers (met een arbeidsovereenkomst) en zelfstandigen (met een opdrachtovereenkomst) is relevant, omdat voor deze groepen verschillende regels gelden. Zo zijn werknemers, in tegenstelling tot zelfstandigheden, verplicht verzekerd voor werkloosheid (WW) en arbeidsongeschiktheid (Ziektewet, WIA).

Voor deze verplichte werknemersverzekeringen moeten uiteraard premies worden afgedragen. Deze komen voor rekening van de werkgever. Wanneer wordt samengewerkt met een zelfstandige zijn deze premies (dus) niet aan de orde. Om opdrachtgevers meer zekerheid te bieden over de vraag of ze daadwerkelijk met een zelfstandige te maken hebben, is de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) in het leven geroepen. Indien een zelfstandige, de opdrachtnemer, deze VAR van de Belastingdienst ontvangt, weet de opdrachtgever dat het goed zit en hij geen premies hoeft af te dragen.

Het ziet ernaar uit dat de VAR met ingang van 1 januari 2016 wordt afgeschaft. Alleen de Eerste Kamer moet hiermee nog akkoord gaan. De mogelijkheid om vooraf duidelijkheid van de fiscus te ontvangen over de premieplicht blijft echter bestaan. Het wordt mogelijk om een overeenkomst van opdracht, die met een zelfstandige wordt gesloten, vooraf 'ter goedkeuring' aan de Belastingdienst voor te leggen. Als uit de opdrachtovereenkomst blijkt dat de werkzaamheden inderdaad door een zelfstandige - en dus niet in loondienst - zullen worden verricht, oordeelt de Belastingdienst dat er geen premies hoeven te worden afgedragen.

Het is de bedoeling dat belangenorganisaties met de fiscus in overleg zullen treden en dat zij per sector voorbeeldovereenkomsten gaan publiceren. Het gebruik van deze voorbeeldovereenkomsten zou opdrachtgevers voldoende zekerheid moeten bieden. Uiteraard moeten opdrachtgever en opdrachtnemer dan wel conform de gesloten (voorbeeld)overeenkomst handelen, anders bestaat de kans dat de premies werknemersverzekeringen alsnog (via een naheffing) moeten worden betaald.