Een ingebrekestelling? Ik heb haast!
Wil je van een overeenkomst af omdat de ander zich niet aan de afspraken houdt? Dat kan door ontbinding, maar meestal pas nadat je de ander in gebreke hebt gesteld. Door middel van deze ingebrekestelling (een schriftelijke aanmaning) geef je deze niet (volledig) presterende persoon nog een laatste kans om zijn afspraken binnen een redelijke termijn na te komen. Komt hij dan nog niet na, dan is hij in verzuim en kun je de overeenkomst ontbinden. In sommige gevallen – (niet limitatief) opgesomd in artikel 6:83 BW - hoef je geen ingebrekestelling te versturen. In deze blog ga ik in op het geval dat wél een ingebrekestelling moet worden verstuurd. En wat je kunt doen om die redelijke termijn zo kort mogelijk te houden.
Moet je die ingebrekestelling écht versturen?
Ja. Als je niet valt onder de uitzonderingen, dan is dat nodig. Ook als je de overeenkomst het liefst zo snel mogelijk ontbindt en elke redelijke termijn voor de ander om nog na te komen eigenlijk onredelijk lang vindt duren. Wel kan je, om eerder duidelijkheid te verkrijgen, een zogenaamde getrapte ingebrekestelling versturen. Dit gebeurde in een zaak die na verwijzing door de Hoge Raad[1] bij het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden terechtkwam.
Getrapte ingebrekestelling
In voornoemde zaak ging het om een onderaannemer die een ander profiel voor een nieuw zwembad gebruikte dan het bestek (omschrijving van het uit te voeren bouwwerk) voorschreef. Als de opdrachtgever dat opmerkt sommeert hij de hoofdaannemer de profielen te vervangen door de in het bestek voorgeschreven profielen. De hoofdaannemer verstuurt vervolgens een getrapte ingebrekestelling naar de onderaannemer. Deze ingebrekestelling bestaat uit twee instructies:
instructie 1: laat binnen 5 dagen weten of je de profielen wilt vervangen;
instructie 2: zorg dat binnen 3 weken de profielen zijn vervangen door de juiste profielen.
De onderaannemer reageert niet binnen vijf dagen op de vraag of hij de profielen ging vervangen voor de juiste profielen. Het gevolg hiervan is dat de onderaannemer in verzuim is zodat de hoofdaannemer de onderaannemingsovereenkomst rechtsgeldig kon ontbinden. Gevolg van deze ontbinding is dat de hoofdaannemer een deel van de aanneemsom terugvordert op grond van artikel 6:271 BW. Daarnaast vordert de hoofdaannemer vergoeding van de door hem geleden schade op grond van artikel 6:277 BW.
Kun je altijd zo'n getrapte ingebrekestelling versturen?
Afhankelijk van de omstandigheden van het geval kan dat, aldus de Hoge Raad. Verzuim kan volgens de Hoge Raad intreden wanneer de partij die niet (volledig) presteert niet of niet toereikend reageert op een verzoek (in de getrapte ingebrekestelling) om binnen een redelijke termijn toe te zeggen dat hij binnen een gestelde, eveneens redelijke, termijn zal nakomen, of om zich binnen een redelijke termijn uit te laten over de wijze waarop en de termijn waarbinnen hij door de schuldeiser omschreven gebreken in de uitvoering van de overeenkomst zal herstellen. Of de reactie van deze niet presterende partij toereikend is, hangt onder meer af van hoe concreet de te herstellen gebreken zijn aangeduid en hoe specifiek is aangedrongen op een mededeling van deze partij. Ook feiten en omstandigheden die dateren van na de ontbinding, kunnen van belang zijn. De beoordeling of de getrapte ingebrekestelling in deze zaak stand kon houden werd aan het hof gelaten.
Het hof oordeelde dat de getrapte ingebrekestelling geoorloofd was (en de onderaannemer dus in verzuim was). Volgens het hof is er in de bouw behoefte aan de mogelijkheid om een getrapte ingebrekestelling te sturen, omdat een hoofdaannemer vaak werkt met veel verschillende onderaannemers en die werkzaamheden moet coördineren. Om dat goed te kunnen kan een getrapte ingebrekestelling uitkomst bieden. Zo weet een hoofdaannemer namelijk sneller of een onderaannemer van plan is het geconstateerde gebrek te verhelpen. Daarnaast bestond er volgens het hof in deze zaak nog een goede reden om gebruik te maken van een getrapte ingebrekestelling; de hoofdaannemer was al door de opdrachtgever aansprakelijk gesteld en diende op korte termijn tijdelijke maatregelen te treffen en in overleg te treden met de opdrachtgever.
En wanneer gebruik je deze getrapte ingebrekestelling dan?
Het hof lijkt in de uitspraak nadruk te leggen op de branche waarin deze zaak zich afspeelde, de bouw. De uitspraak van de Hoge Raad beperkt het gebruik van een getrapte ingebrekestelling echter niet tot deze branche. Er is dus alle reden te veronderstellen dat ook in zaken die niks met de bouwbranche van doen hebben, een getrapte ingebrekestelling kan worden verstuurd. Immers, ook in andere branches kan sprake zijn van een groot belang bij spoedige duidelijkheid, al dan niet omdat je zelf aansprakelijk bent gesteld. Er zal steeds per geval gekeken moeten worden of de omstandigheden met zich brengen dat verzuim ook intreedt wanneer niet (of niet toereikend) wordt gereageerd op een verzoek om binnen een redelijke termijn toe te zeggen dat nog nagekomen zal worden.
Houd de getrapte ingebrekestelling dus in het achterhoofd, deze kan uitkomst bieden wanneer snel duidelijkheid geboden is!
[1] Het arrest Fraanje / Alukon.