Raad van State zet streep door hoog boetebedrag WAV

Sinds 1 januari 2013 hanteert de Inspectie SZW bij overtredingen van de Wet arbeid vreemdelingen (WAV) standaard boetebedragen die fors hoger liggen dan de eerdere boetebedragen. Bovendien maakt de Inspectie SZW weinig onderscheid tussen verschillende overtreders. In een recente uitspraak heeft de Raad van State de betreffende beleidsregel afgeschoten.

Wanneer een werkgever een vreemdeling tewerkstelt zonder de vereiste tewerkstellingsvergunning, dan loopt de werkgever het risico te worden beboet voor overtreding van de WAV. De boete bedroeg eerst € 8.000 per werknemer en is sinds 1 januari 2013 verhoogd naar € 12.000 per werknemer.1 Als er sprake is van meerdere overtredingen kan de boete dus flink oplopen.

Volgens de Minister van SZW was het afschrikwekkend effect van de boetes aanvankelijk onvoldoende om een kleine groep hardnekkige overtreders aan te pakken. Daarom werd het boetebedrag in 2013 aanzienlijk verhoogd. Het bedrag van € 12.000 wordt nu standaard door de Inspectie SZW opgelegd. Daarbij wordt in beginsel géén onderscheid gemaakt tussen een malafide werkgever die op grote schaal fraudeert of een werkgever die 'per ongeluk' een administratieve fout begaat. Wel geldt dat als een werkgever er alles aan heeft gedaan om een overtreding te voorkomen, de boete wordt verlaagd. Maar uitgangspunt is een boetebedrag van € 12.000.

Een werkgever was het hier niet mee eens. Hij stelde geen "hardnekkige malafide overtreder" te zijn, waardoor de boete van € 12.000 volgens hem te hoog was.

De Raad van State gaf de werkgever gelijk en kwalificeerde de beleidsregel voor de WAV als onevenredig.2 In het strafrecht is het maximale boetebedrag uitdrukkelijk een bovengrens. Ook in het punitieve bestuursrecht moet een maximaal boetebedrag op deze wijze worden toegepast. Alleen voor de hardnekkige fraudeurs dient het hoogste tarief te gelden. Voor anderen dient als uitgangspunt het oude WAV-boetebedrag van € 8.000 te worden toegepast. De Raad van State geeft aan dat de beleidsregel nu onvoldoende differentieert tussen de verschillende overtreders. Er moet een fijnmaziger stelsel komen.

De Minister is dus op zijn vingers getikt en zal aan de slag moeten. Er moet een nieuwe beleidsregel komen die wel voldoet.

Voor de werkgever bracht de uitspraak overigens weinig financiële verlichting. De rechtbank had de boete van € 12.000 met 50% gematigd tot € 6.000. De Raad van State vernietigt de uitspraak van de rechtbank en oordeelt dat het standaard­boetebedrag van € 8.000 geldt, welk bedrag met nog eens 25% moet worden gematigd. Ook volgens de Raad van State moet de betreffende werkgever dus € 6.000 betalen.  

Voor andere werkgevers die worden geconfronteerd met een WAV-boete kan de uitspraak mogelijk wel soelaas bieden. Het boetebeleid zal in ieder geval worden hervormd: standaard een WAV-boete van € 12.000 opleggen bij het ontbreken van de vereiste tewerkstellingsvergunning is niet langer toegestaan.

1. Beleidsregel boeteoplegging Wav 2013. Ten tijde van de in dit blog besproken zaak was de Beleidsregel 2013 al vervangen door de Beleidsregel 2014. Deze laatste wijkt overigens niet wezenlijk af en bevat nog steeds het boetebedrag van € 12.000.
2. Raad van State 7 oktober 2015, ECLI:NL:RVS:2015:3138.